گوشت بوقلمون دارای خواص بسیار زیادی برای بدن انسان است و مجموعه بی نظیری از انواع ویتامین و مواد معدنی را در خود دارا است ،لذا گزینه بسیار مناسبی برای سبد مصرفی خانوار به شمار می آید و تولیدکنندگان زیادی در سال های اخیر، اقدام به ساخت سوله پرورش بوقلمون نموده اند. علت این امر آن است که صرفه اقتصادی تولید گوشت بوقلمون در قیاس با گوشت قرمز، به مراتب بیشتر است و قیمت تمام شده آن به هیچ عنوان با گوشت های قرمز قابل قیاس نیست و بدین ترتیب است که سوله سازی را به شدت توجیه می نماید.
به دلیل عدم وجود بافت چربی در لایه های میانی گوشت، کاهش حجم محسوسی به هنگام طبخ رخ نمی دهد؛ لذا گوشت بوقلمون از نگاه مصرف کننده نیز مقرون به صرفه تر به حساب می آید؛ خصوصاً که پروتئین بالا، کلسترول پایین و چربی اشباع ناچیز را می توان همزمان در گوشت این پرندگان ارزشمند دریافت نمود. سوله پرورش بوقلمون می تواند به عنوان یک طرح توجیهی اقتصادی در هر زمان و هر جغرافیایی مورد توجه قرار گیرد؛ به شرط آنکه ملاحظات کار به دقت در نظر گرفته شوند و اولین و مهم ترین پیش شرط موفقیت در این حوزه، خرید سوله مناسب می باشد.
ناشنیده هایی مهم از پرورش بوقلمون
به دلیل فیزیک بدنی خاص بوقلمون (سینه پهن و جلوتر از سر)، امکان جفت گیری طبیعی برای این پرندگان به سختی فراهم می شود. لذا با تکیه بر روش های علمی، امکان لقاح مصنوعی با کمک ماشین جوجه کشی میسر شده است که تولید مثل این پرنده را سریع تر و اقتصادی تر می کند. در احداث سوله پرورش بوقلمون می بایست این موضوع لحاظ و فضای کافی برای استقرار دستگاه جوجه کشی به تعداد لازم در نظر گرفته شود.
دو نوع بوقلمون به نام بوقلمون سفید و بوقلمون بُرنزی در بازار وجود دارند که تفاوت های بارزی میان آنها برقرار است. بوقلمون سفید وزن گیری سریع تری در زمان کوتاه تر دارد و از این لحاظ، مورد توجه عمده تولید کنندگان قرار می گیرد. اما گوشت ارزان تر و تا حدودی رنگ پریده دارد و به بوقلمون صنعتی معروف است. بالغ بر 90 درصد افرادی که اقدام به تأسیس سوله پرورش بوقلمون می نمایند، بنا به دلایل اقتصادی عنوان شده، به سمت پرورش بوقلمون سفید رو می آورند. در عوض بوقلمون برنزی که به بوقلمون محلی مشهور است، گوشت قرمز و تیره رنگی داشته که مشتری پسند تر بوده و طعم و خاصیت بیشتری برای مصرف کننده به همراه دارد. فروش گوشت بوقلمون برنزی دارای قیمت مصوب نبوده و بازار داخلی و خارجی بهتری دارد. طراحی سوله به هدف گونه های مختلف این پرندگان، تفاوت اندکی با یکدیگر خواهد داشت.
بوقلمون ها نسبت به سایر پرندگان اهلی شده، حساسیت بیشتری نسبت به تغییرات دمایی دارند؛ لذا نسبت به حفظ دمای محیط سوله پرورش بوقلمون به خصوص در هنگام تغذیه و موعد واکسیناسیون، باید اهتمام ویژه ای داشت.
انتخاب نژاد مناسب را باید کلیدی ترین نکته در موفقیت پروژه پرورش بوقلمون دانست. بسیاری از افراد که به این حوزه ورود می کنند، به دلیل نا آگاهی از این موضوع است که ضربه می خورند و سرمایه زیادی را از دست می دهند. نژاد مناسب را باید با توجه به اقلیم و جغرافیای محل نصب سوله انتخاب نمود؛ همچنین باید قبل از آغاز به جوجه کشی اطمینان حاصل نمود که دان و داروی مورد نیاز برای نژاد انتخابی را می توان به سهولت و در میزان دلخواه تأمین نمود.
بوقلمون برنزی نژاد رام تر و بوقلمون سفید نژاد پرخاشگری محسوب می شود؛ لذا امکان نگهداری تجمعی این دو نژاد عملاً وجود ندارد و خصوصاً در هنگام تغذیه، ایجاد مشکل خواهد نمود. لذا روش حرفه ای کار این است که یا صرفاً بر پرورش یکی از دو گونه تمرکز شود و یا پرورش توأم هر دو گونه در دو سالن موازی و با فاصله معناداری از هم صورت پذیرد.
نکات کلیدی در احداث سوله پرورش بوقلمون
همانند هر طرح اقتصادی دیگر، در پرورش بوقلمون هم نیاز است که مطالعات لازم صورت گرفته و سپس اقدام به تولید شود. در این بخش از مقاله قصد داریم مباحث تخصصی مرتبط با طیور را کنار گذاشته و بیشتر بر مباحث فنی مربوط به سوله سازی و نکات مرتبط با تدارک فضا صحبت کنیم.
پرورش طبیعی بوقلمون در مزرعه و در قالب محیط طبیعی صورت می گیرد که مدل صنعتی شده آن در سوله پرورش بوقلمون پیگیری می شود. لذا تفاوت هایی در این بین ایجاد می شود که می بایست به آن توجه نمود. مورد نخست این است که بوقلمون فعالیت حرکتی زیادی دارد و بر همین اساس، نیاز به فضای وسیعی دارد. لذا در عین پذیرش محدودیت فضای فیزیکی سوله، باید از پرورش این پرندگان در سوله های کمتر از 3000 متر باید خودداری شود.
مورد بعدی اشاره به تفکیک سالن های موازی دارد که موضوع بسیار مهمی است. معمولاً سوله پرورش بوقلمون را با عرض حدوداً 20 الی 25 متر می سازند تا دو سالن موازی را در کنار هم بتوان جانمایی نمود؛ اما درج یک فاصله حداقل 10 متری میان دو سالن موازی این سوله خدماتی الزامی می باشد. نکته بعدی آنکه عمدتاً طول سالن ها را زیاد و ارتفاع را کم انتخاب می کنند تا یک دالان نسبتاً طویل ایجاد شود و گله بتواند به راحتی در راستای طولی حرکت و جابجایی داشته باشد. طول 50 الی 100 متر را می توان حداقل عدد مناسب برای سوله پرورش بوقلمون در نظر گرفت.
سوله پرورش بوقلمون یک طرح اقتصادی توجیه پذیر است!
بوقلمون به صورت گله ای پرورش داده می شود و نسبت نر به ماده در هر گله، حدوداً یک به پنج در نظر گرفته می شود. معمولاً 80 درصد فعالان این حوزه، بوقلمون را به هدف فروش گوشت آن پرورش می دهند که سودآوری اقتصادی بالایی نیز دارد. در این حالت، یک بازه زمانی 5/3 الی 4 ماهه برای استقرار طیور در سوله پرورش بوقلمون زمان لازم است و بوقلمون ها تا وزن تقریبی 15 کیلوگرم رشد کامل خواهند داشت و پس از آن روانه سوله کشتارگاه خواهند شد. اما قریب به 20 درصد از تولیدکنندگان هستند که بوقلمون ها را بصورت زنده و به تولید کنندگان پایین دستی جهت جوجه کشی می فروشند؛ در این شرایط معمولاً رشد پرندگان تا 5/2 ماه ادامه پیدا می کند و فروش طیور زنده در وزن تقریبی 10 کیلوگرم در دستور کار قرار می گیرد. معمولاً در این حالت، فروش کل گله با هم و به هدف تولید تخم نطفه دار صورت می پذیرد.
راهکار کلیدی برای کاهش هزینه ها
عده زیادی هستند که با هدف کاهش هزینه های تولید، به دنبال سوله ارزان برای پرورش بوقلمون می گردند. اما این نکته را نباید از یاد برد که پرورش بوقلمون به وسواس و دقت مضاعفی نسبت به مرغداری نیاز دارد؛ لذا این بیان که پرورش بوقلمون هم همانند پرورش مرغ است و حتی در سوله مرغداری هم می توان به بوقلمون پرورش داد، کلامی است که تنها از دهان افراد فاقد تخصص و ناآگاه خارج می شود.
نوع تغذیه، میزان خوراک، زمان بندی واکسیناسیون و موارد متعدد دیگری وجود دارد که به صورت تخصصی برای بوقلمون مطرح می شود و قابل قیاس با سایر گونه های ماکیان نمی باشد. راهکار حرفه ای و اصولی برای کاهش هزینه سوله پرورش بوقلمون، استفاده از سوله دست دوم است که یک محصول ارزشمند و استراتژیک به حساب می آید. قطعات پیش ساخته این سوله را که کاملاً نو و غیر مستعمل می باشند را می توان تا حدود 30 الی 40 درصد زیر قیمت بازار تهیه نمود و از امکان استثنائی تحویل فوری سوله نیز بهره مند شد. بدین ترتیب از لحظه تصمیم به احداث سوله پرورش بوقلمون تا آغاز به کار سالن تولید، کمتر از 100 روز زمان لازم دارد.
در خصوص بُعد فنی ساخت استراکچر فلزی سوله هم نکاتی وجود دارد که مطرح می کنیم و توجه به آنها بسیار ضروری است. نکته اول اینکه در کف سازی و اجرای فونداسیون سوله، باید به این نکته مهم توجه داشت که کف سوله پرورش بوقلمون را می بایست حدود 30 سانتیمتر بالاتر از سطح تراز زمین در نظر گرفت تا از سمت جانوران موذی و جوندگان زمینی، آسیبی متوجه طیور خصوصاً جوجه ها نشود.
پیشتر عنوان شد که حفظ دمای سوله در طول بازه جوجه کشی بسیار ضرورت دارد؛ چرا که بوقلمون ها موجوداتی حساس به تغییرات دمایی هستند و بر همین اساس پوشش سقف سوله باید به درستی و با دقت انتخاب گردد که ساندویچ پانل سقفی با عایق پلی یورتان را می توان بهترین انتخاب دانست. سقف سوله پرورش بوقلمون را معمولاً کوتاه انتخاب می کنند که تنظیم دمای داخل با سهولت بیشتری صورت پذیرد؛ لذا عمدتاً ارتفاع 6 الی 8 متر برای تاج سوله عددی مناسب به نظر می رسد. تهویه مطبوع محیطی و رعایت بهداشت عمومی در محل کار نیز از دیگر موارد مهم است که می بایست رعایت شود.
