اصول طراحی سوله و پایندی به آن

شاید در نگاه اول این طور به ذهن برسد که چه نیازی به اصول طراحی سوله وجود دارد؟

یک مثل قدیمی است که می گوید، «قانون بد بهتر از بی قانونی است». این مثل را می توان به تمام حوزه ها تسری داد و حوزه ساخت و ساز نیز از آن مستثنی نمی شود. حتی تصور اینکه هیچ قاعده و قانون خاصی در حوزه ساخت و ساز وجود نداشته باشد و سوله سازان به صورت سلیقه ای اقدام به ساخت سوله کنند، غیر قابل تحمل است.

لذا به این جمع بندی می توان رسید که وجود یک وحدت رویه در حوزه طراحی سوله که از سوی تمام سازندگان سازه های فولادی رعایت می گردد، علاوه بر تضمین سلامت فنی خروجی ها، یکپارچگی ساختاری و هارمونی ظاهری را نیز حفظ خواهد نمود؛ چیزی که از آن تحت عنوان اصول طراحی سوله یاد می شود.

 

 

حرفه ای ها اصول طراحی سوله را تدوین می کنند!

درست است که آیین نامه ها از سوی مراجع نظارتی ذیربط صادر شده و همگان ملزم به رعایت آن هستند، اما این موضوع هیچ منافاتی با طراحی حرفه ای، اعمال نظر و سلیقه طراح ندارد. در واقع اصول طراحی سوله را می بایست منطبق بر دستورالعمل های تجویز شده از سوی نهادهای ناظر بر ساخت سوله تدوین نمود و در این بین، جا برای بروز خلاقیت و اعمال سلیقه بسیار است. بدین ترتیب ضمن پایبندی حداکثری به قوانین حاکم بر حوزه ساخت و ساز نیز می توان اثربخشی و عملکرد درخشانی در طراحی سوله داشت.

اساسی ترین اصول طراحی سوله

سوله یک سازه صنعتی محسوب می شود و بر همین اساس، روح یک بنای مرتبط با صنعت را باید در طراحی آن حفظ نمود. اصول طراحی سوله را به دو دسته اصول مبتنی بر معماری و اصول مبتنی بر عمران می توان تقسیم نمود. دسته اول به مواردی اشاره دارند که جلوه و وجهه سازه و صلابت بنا را مد نظر دارند و در این بین، از یک نگاه هنری و زیبایی شناختی نیز تبعیت می کنند. مضاف بر این، یک ارزیابی فضا و توجه به تطابق محیطی نیز بر اصول معماری سوله همواره حاکم می باشد که به نوعی، پیش فرض کار طراحی سوله به شمار می آید.

در سوی مقابل و در کفه دیگر اصول طراحی سوله، اصول عمرانی قرار می گیرند که صرفاً بر بایدها و نبایدهای حوزه ساخت سازه های بزرگ متمرکز هستند و در کنار آن، نگاه ویژه ای به بهینه سازی اقلام مصرفی و کاهش ضایعات نیز دارند. بر هم کنش این دو نگاه متمایز اما مکمل است که منجر به تولید خروجی دقیق و بی نقصی تحت عنوان سوله استاندارد خواهد شد.

نقش نرم افزارهای کامپیوتری در طراحی سوله

از انقلاب صنعتی به این طرف، توسعه خاصی در حوزه های طراحی و ساخت در تمامی عرصه ها اتفاق افتاد؛ از این تحول با لفظ CAD/CAM یاد می شود و به معنای آن است که هم طراحی قطعات و هم ساخت آنها با کمک کامپیوتر می بایست به انجام برسد تا روح مدیریت کیفیت فراگیر در تمام فضای تولید جریان یابد. بدین ترتیب اصول طراحی سوله نیز همانند ساختمان، مبتنی بر رایانه شد تا علاوه بر طراحی نقشه قطعات در کامپیوتر، کلیه عملیات تولید نظیر برش کاری، خم کاری، جوشکاری و … نیز تماماً کامپیوتری شده و با دستگاه های CNC به انجام برسند.

 

چک لیست طراحی سوله با کمک نرم افزار

در خصوص اهمیت بالای تدوین و توجه به اصول طراحی سوله صحبت شد و عنوان کردیم که به منظور تعهد سطح بالاتر و دقیق تر به این اصول، می بایست پای کامپیوتر را وسط کشید. از این رو یک چک لیست ضروری از فهرست کارهای لازم الاجرا تهیه شده است که در ادامه به بخش های مختلف آن اشاره خواهد شد. در واقع به هنگام آغاز به طراحی سوله با کمک نرم افزارها، مراحل مختلفی وجود دارد که باید به دنبال هم و با ترتیب صحیح انجام شوند. فهرست این مراحل را همراه با توضیح مختصر می توانید در ادامه ببینید:

• انتخاب صحیح نرم افزار

طراحی سوله به صورت دستی دیگر معنا و مفهومی ندارد و همه چیز بر پایه نرم افزارهای کامپیوتری استوار است. همگام با به روز رسانی نرم افزارهای طراحی صنعتی، ضرورت دارد که طراحان فعال در حوزه صنعت نیز قابلیت ها و امکانات خود را به روز رسانی کنند. سازندگان این نرم افزارها همواره قابلیت های زیادی در گذر زمان به محصولات رایانه ای خود اضافه می کنند تا مجموعه کارایی آنها را بالاتر ببرند. گزینش نرم افزار مناسب برای پیاده سازی اصول طراحی سوله بسیار ضرورت دارد.

• ارائه تعریف صحیحی از متریال ساخت

مصالح به کار رفته در ساخت سوله را باید به درستی به نرم افزار معرفی نمود و این امر باید با دقت بسیار بالایی انجام پذیرد. بی دقتی در شناساندن مصالح مصرفی اعم از جنس فولاد و بتن مورد نظر برای پروژه می تواند نتایج محاسبات و برآوردهای رایانه ای را تحت الشعاع قرار دهد که نقطه ای منفی در کار طراحان صنعتی محسوب می شود.

• تعریف نمودن صحیح اعضای خطی

اعضایی نظیر تیر، ستون، رفتر و انواع مهاربند را در اصطلاح، اعضای خطی می نامند که بخش مهمی از اصول طراحی سوله را تشکیل می دهند. اعمال دقت بالا در طراحی این بخش های سوله سبب می شود که پروژه در زمان نصب سوله با مشکل خاصی روبرو نشود.

• معرفی درست اعضای سطحی

به غیر از اجزای خطی، اجزای غیر خطی یا سطحی نیز وجود دارند که مشتمل بر کف، سقف، دیوارها و دال ها می باشند. شناساندن صحیح و دقیق این المان ها به نرم افزار، از مهمترین اصول طراحی سوله به شمار می آید.

• محاسبه اصولی بارهای وارده بر سازه فولادی

در این مرحله، طراح می بایست انواع بارهای وارد بر سازه را که از قبل مورد توجه قرار داده، به درستی وارد نماید تا نرم افزار از این اطلاعات، در محاسبات استفاده کند. بار مرده، بار زنده، بار برف و بار زلزله، از مهم ترین بارهای وارد به استراکچر فلزی محسوب می شوند که برای نرم افزار تعریف شده هستند.

• ترسیم طرح اولیه از اسکلت سازه فولادی همراه با کف

ستون ها در محل مناسب استقرار می یابند، رفترها سوار می شوند و مهاربندی های لازم با استرات، پرلین، لاپه و انواع بادبند صورت می پذیرد تا اسکلت فلزی اولیه شبیه سازی گردد.

• پیاده سازی الزامات آیین نامه ها در طراحی

سوله صنعتی نیز همانند سایر بناها و ساختمان ها، بدون نظارت باقی نمی ماند و باید از یک مجموعه دستورالعمل پیروی نماید که به آن، آئیین نامه اجرایی می گویند. این آئین نامه توسط سازمان نظام مهندسی تدوین و تصویب شده و شهرداری ها نیز بر حسن اجرای آن نظارت دارند.

• انجام تحلیل اولیه بر روی سازه

پس از انجام مراحل فوق، آنالیز اولیه از سازه صورت می گیرد تا اگر خطا و اشکالی در کار بروز کرده باشد، در این مرحله مشخص گردد. در واقع نرم افزار با خطاهایی که می دهد، ایرادات اصول طراحی سوله را اعلام نموده و درخواست بررسی و رفع آنها را از کاربر دارد.

 

• انجام اصلاحات بر روی مقاطع تعریف شده

با مشخص شدن ایرادهای نرم افزار، تلاش برای رفع خطاها و اصلاح عیوب آغاز می شود.

• طراحی اصولی فونداسیون و طرح پی ها

طراحی استراکچر فلزی که کامل شد، در ادامه پیگیری اصول طراحی سوله، طرح پی و فونداسیون سوله می بایست مشخص شود و محل اجرای ستون ها بر روی فونداسیون با دقت بالایی مشخص گردد. صفحه ستون ها در واقع صفحاتی هستند که اتصال ستون ها با پی را برقرار می سازند و شاید بتوان به عنوان اصلی ترین گلوگاه طراحی سوله، از این بخش نام برد.

• ترسیم نقشه نهایی و تحویل به کارفرما

در فاز آخر و پس از رفع کلیه عیوب، نسخه نهایی از نقشه تهیه شده و به کارفرما تحویل خواهد شد.

 

 طراحی سوله چه تأثیری بر قیمت سازه دارند؟

انتظار هر مشتری این است که در سازه خریداری شده، اصول طراحی سوله به درستی رعایت شده باشند و این سازه، مبتنی بر کلیه آیین نامه ها و استانداردهای موجود احداث شده باشد. این موضوع را اگر اولویت اول کارفرمایان و متقاضیان خرید سوله بدانیم، مورد دوم به استفاده از متریال برتر و مصالح ممتاز بر می گردد که می تواند در کنار رعایت اصول طراحی سوله، ضامن کیفیت و دوام استراکچر مربوطه باشد و عمر مفید تا حدود چند دهه را تضمین نماید. اما آنچه در این میان باید ذکر کنیم، این است که پیاده سازی این اصول از یک سو جزو وظایف شرکت های سوله سازی و از سوی دیگر در زمره حقوق کارفرمایان قلمداد می شود؛ لذا اجرای آنها لازم و غیر قابل انکار است و این موضوع را نباید با سیاست های کاهنده هزینه اشتباه گرفت. بر این اساس، اصول طراحی سوله یک مجموعه دستورالعمل لازم الاجرا ارزیابی شده که با هر قیمتی می بایست به معرض اجرا قرار گیرند.

 

کلام آخر

بانک سوله ایران با تکیه بر قریب سه دهه فعالیت چشمگیر در حوزه طراحی و ساخت سوله و با تسلط بالا بر اصول طراحی سوله، آماده خدمت رسانی به کارفرمایان و صاحبان مشاغل صنعتی و تولیدی می باشد؛ بدیهی است سازه ای که با تکیه بر اصول حرفه ای ساخت و ساز تهیه می شود، از استحکام بالایی برخوردار بوده و پاسخ بهتری به نیازهای مشاغل مربوطه ارائه خواهد نمود. کارشناسان ما همه روزه آمادگی ارائه مشاوره های فنی و تخصصی در کلیه مقولات مرتبط با طراحی و ساخت سوله را دارند.