صحبت از دفترچه محاسبات سوله خود گواه اهمیت بالای این سازه دارد. در دنیای حرفه ای امروز، کوچکترین محصولات هم دارای دفترچه راهنما و کاتالوگ هستند که مشخصات و ویژگی های آن محصول را در بر دارد. سوله نیز به عنوان یک محصول صنعت ساخت و ساز، از این قاعده مستثنی نیست و نیاز به راهنما دارد. کلیه مشخصات سوله اعم از نقشه ها، جزئیات اتصالات، نمای برشی قطعات سوله و سایر اطلاعات فنی و مهندسی، در یک فرمت واحد تحت عنوان دفترچه محاسبات سوله تهیه و تدوین می گردد که در حکم شناسنامه سازه می باشد. تحویل فوری سوله یا هر دلیل جانبی دیگری نباید بهانه ای برای سر باز زدن پیمانکار از تحویل این دفترچه به کارفرما باشد.
شماره های تماس بانک سوله ایران با مشاوران ما تماس بگیرید
02122220266 – 09121017171
دفترچه محاسبات سوله حاوی چه اطلاعاتی است؟
- مشخصات کلی سوله
پس از آنکه عنوان پروژه، محل احداث، نام کارفرما و نام مهندس محاسب درج شد و تاریخ نگارش دفترچه محاسبات سوله نیز قید گردید، نوبت به ذکر مشخصات کلی سوله می رسد. تعداد دهانه های سوله، تعداد قاب های مورد استفاده در راستای طول، ارتفاع دیوار چینی و مواردی از این دست، مشخصات سوله را تشکیل می دهند که ماهیت فنی دارند. همچنین به مواردی نظیر فواصل محیطی، فاصله با سازه های مجاور، جهت وزش باد و جهت تابش آفتاب نیز می توان در این بخش اشاره نمود که دانستن آنها خالی از لطف نیست.
- طراحی فونداسیون و پی
فونداسیون صحیح و اصولی، اساس دستیابی به یک سوله استاندارد است و لذا از این منظر، بسیار مهم و مورد توجه می باشد. مورد نخست، ارتفاع اجرای فونداسیون است که بایستی در دفترچه فنی قید شود. البته مرسوم آن است که بین 50 الی 60 سانتیمتر برای این ارتفاع در نظر گرفته می شود. ضخامت دیوار، واحد طول دیوار، جنس و ابعاد میلگردهای به کار رفته در بتن مسلح و … نیز از دیگر مشخصه های مهم در طراحی فونداسیون به شمار می آیند. مباحث تحلیلی نظیر کنترل پایداری پی و محاسبه تنش خاک را نیز نباید از قلم انداخت.
- آیین نامه طراحی سوله
برای طراحی سوله، آیین نامه های متعددی وجود دارد که کلیات مورد استفاده در تمام آنها یکسان است، اما طبیعتاً در جزئیات با هم تفاوت های بسیاری دارد. با توجه به اینکه چه نهادی قرار است طرح سوله را کنترل نموده و به تصویب برساند، با عنایت به شرایط محیطی و محدودیت های حاکم بر پروژه، اقدام به انتخاب آیین نامه مناسب صورت خواهد گرفت که نام این آیین نامه، در دفترچه محاسبات سوله قید می شود.
- آیین نامه بارگذاری سوله
سوله به عنوان یک سازه غول آسا، از جهات مختلفی در معرض بارها و نیروهای مختلف قرار دارد که سوله ساز می بایست به همه آنها توجه ویژه داشته باشد. بارهای وارد به سازه را از منظر نقطه اثر بار بر بنا، می توان به دو دسته قائم (بار زنده، بار مرده، بار برف) و جانبی (بار زلزله و بار باد) تقسیم نمود. بار زنده یا Live Load باری موقت و غیر دائمی است که حین بهره برداری از سوله به آن وارد می شود.
بار مرده یا Dead Load باری است که از طرف اجزاء غیر قابل جدایش سازه به آن وارد می شود و به دو دسته مهم بار مرده سقف و بار مرده دیوارها تفکیک می شود. برای محاسبه دقیق بار مرده در بنا، به جداول وزنی اجزای سازه ای نیاز است که در پیوست های مبحث ششم از مقررات ملی ساختمان، بطور کامل در مورد آن صحبت می شود. المان های دیگر این دفترچه، بار برف و باد و زلزله و نیز سایر نیروهای وارد بر سازه هستند که بسته به شرایط جغرافیایی و جوی، دستخوش تغییرات خواهند شد.
- طراحی اتصالات سوله
اتصالات سوله اساساً پیچ و مهره ای محسوب می شوند و بر همین اساس است که به سوله، سازه فولادی پرتابل گفته می شود. مواردی نظیر طراحی اتصالات، ضخامت صفحات اتصالی، استاندارد پیچ و مهره های مورد استفاده، تنش کششی و برشی ایجاد شده در پیچ ها و … را در دفترچه و در سرفصل اتصالات، می توان با جزئیات مشاهده نمود. در مجموع اتصالات سوله را به دو دسته درونی (نظیر اتصال جان به دو بال در هر جزء تیر ورقی) و بیرونی (لاپه به قاب، تیر به ستون، تیر به تیر، کف ستون ها، اتصالات پیچی قاب ها و …) تقسیم می کنند. نوع پیچ و مهره ها، سوراخ ها، بولت های زیر پی و … نیز در ذیل همین دسته تعریف خواهند شد.
- نقشه های اجزا و برش های عرضی مقاطع
معمولاً این گونه مرسوم است که بخش هایی از مطالب این دفترچه ، به مقاطع عرضی و نمای برشی از اجزای سوله اختصاص می یابد. وجود این تصاویر باعث می شود که از توضیحات اضافی و خسته کننده اجتناب شود و اطلاعات فنی زیادی در قالب تصاویر منتقل شود. رعایت استانداردهای نقشه کشی و درج اصولی ابعاد و اندازه ها، در دفترچه الزامی است.
با مشاوران ما تماس بگیرید 02122220266
انعکاس تجزیه و تحلیل نرم افزاری (کامپیوتری) در دفترچه محاسبات سوله
پس از آنکه همه موارد فوق تعیین شد و نقشه های محاسباتی آماده گردید، همه مشخصه ها می بایست در داخل نرم افزار وارد شده تا آنالیز رایانه ای هم بر روی سوله به اجرا در آید. نرم افزار خارجی سَپ (SAP) و نرم افزارهای وطنی نظیر سوله پرداز و اَبَر سوله، در این مرحله مورد استفاده قرار می گیرند و پس از انجام تجزیه و تحلیل ساختاری و آنالیز بارها و نیروهای وارده به سازه، گزارشی از خروجی های کار نرم افزاری نیز در بخشی از نقشه محاسباتی منعکس می گردد تا بر صحت و اعتبار این سند، بیفزاید.
نقش مهندس محاسب در دفترچه
طرح های عمرانی از جمله مهم ترین و خطیرترین پروژه ها هستند که نیازمند توجه و نظارت بسیار ویژه ای هستند. کلیه مراحل ساخت سوله به ویژه مرحله طراحی و ترسیم نقشه می بایست با دقت بالایی صورت پذیرد و کوچکترین اشتباه در این مراحل، باعث بروز خسارات جبران ناپذیری در پروژه خواهد شد. بر همین اساس محاسبات عددی مربوط به سازه نظیر تنش، خمش، کمانش و سایر بارهای وارد بر اسکلت فلزی معمولاً به دست مهندسین محاسب سپرده می شود و نتیجه کار در قالب دفترچه محاسبات سوله، منتشر می شود. مسئولیت هر گونه آسیب و خرابی که در طول بازه عمر مفید سوله رخ دهد، متوجه مهندس محاسب سوله خواهد بود؛ زیرا امضای او پای دفترچه درج شده است.
آیا دفترچه محاسبات نیاز به اخذ تأییدیه دارد؟
کلیه مواردی که در بالا ذکر شد به انضمام خیل کثیری از اطلاعات که به دلیل محدود بودن فضای مقاله از قید نمودن آنها باز ماندیم، در دفترچه محاسبات سوله با ذکر کلیه اعداد و ارقام مربوط به محاسبات فنی قید می شوند. کلیه مندرجات این دفترچه توسط / با نظارت مهندس محاسب سوله تدوین می شود و امضای وی پای تمام محاسبات درج خواهد شد. این بدان معناست که مسئولیت کلیه مسائل فنی اعم از اختلال در کارکرد یا تضعیف و تخریب سازه، بر ذمه مهندس محاسب خواهد بود.
این دفترچه پس از تکمیل، جهت تأیید به سازمان نظام مهندسی ارسال می شود تا پس از بررسی دقیق و احیاناً اعزام بازرس، صحت و پایداری سازه مذکور محرز شود. مهر تأیید سازمان نظام مهندسی به عنوان مقام نظارتی در حوزه فنی ساخت الزامی است تا کارفرما بتواند جهت اخذ مجوز ساخت سوله از طریق شهرداری اقدام نماید.
دفترچه محاسبات چه زمانی به کارفرما تحویل می شود؟
معمولاً در انتهای پروژه احداث سوله و در مرحله تسویه حساب، سازه به طور کامل به کارفرما تحویل شده و دفترچه نیز در همین مرحله بطور کامل به مالک سوله تسلیم خواهد گردید. متأسفانه مشاهده شده که برخی از مدعیان تولید و عرضه سوله استاندارد، نسبت به تحویل دفترچه محاسبات جعلی به کارفرما اقدام می کنند که خلاف اصول فنی و اخلاق حرفه ای است و در صورت مشاهده، حتماً می بایست مراتب را به نهادهای نظارتی اعلام نمود. در واقع برخی از دلالان بازار سوله هستند که اهمیت بنیادیناین دفترچه را نادیده گرفته و متوجه نقش کلیدی آن در پروژه نیستند. لذا گاه نسبت به ارائه دفترچه غیر مرتبط با سازه اقدام می کنند که حاوی اطلاعات غیر منطبق بر آمار و ارقام و اندازه های سوله مربوطه می باشد. در صورت مشاهده این قبیل موارد، حتماً می بایست مراتب را به نهادهای نظارتی مانند شهرداری یا سازمان نظام مهندسی گزارش نمود.
چرا باید حتماً از دفترچه محاسبات سوله استفاده شود؟
در خلال این مقاله سعی کردیم تا در مورد ویژگی های ساختاری دفترچه محاسبات صحبت کنیم و مزایای آن را برای شما ذکر کنیم. اما در این میان، الزاماتی نیز وجود دارد که تهیه دفترچه محاسبات از سوی تولید کننده و تحویل آن به کارفرما را ضروری می سازد. در ادامه به برخی از دشواری های ناشی از عدم تحویل این کتاب کوچک اشاره خواهیم نمود.
* بدون وجود دفترچه ، سازمان نظام مهندسی به هیچ عنوان اجازه ساخت سازه مذکور را صادر نخواهد نمود.
* نتایج حاصل از عملیات محاسبه و ترسیم نقشه، سرانجام می بایست در یک فضای مناسب مستندسازی شوند.
* نسخه اولیه این دفترچه را می بایست پیش از شروع احداث پروژه از کارفرما بگیرید؛ اما نسخه نهایی همزمان با تحویل کلید سوله تسلیم خواهد شد.
* ابعاد و اندازه های مقاطع همراه با جنس و رده بندی متریال مورد استفاده به طور کامل در این دفترچه درج می شود.
* چنانچه بعدها ایرادی در بخشی از سازه ایجاد شود که نیاز به تعمیر داشته باشد، رجوع به دفترچه محاسبات می تواند در خصوص نحوه مسیریابی رفع عیب و نیز آشنایی بهتر با مواد به کار رفته، بسیار مفید باشد.
برای خرید و مشاوره با شماره های زیر تماس بگیرید
09121017171 -02122220266
